Gemeenten mogen mantelzorg door kinderen niet afdwingen

Gemeenten kunnen kinderen van hulpbehoevenden niet dwingen tot het verlenen van mantelzorg. Een van de drie hoogste bestuursrechters, de Centrale Raad van Beroep, heeft deze week de gemeente Etten-Leur teruggefloten. Die had van een hulpbehoevende vrouw het persoonsgebonden budget (pgb) beëindigd. Met dit geld betaalde zij haar dochter om haar huis schoon te maken. Volgens Etten-Leur zou de dochter dat gratis moeten doen, als mantelzorger.

De gemeente kwam tot haar oordeel op basis van de nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Volgens de Wmo zijn hulpbehoevenden zelf meer verantwoordelijk om zich te redden en moeten ze een beroep doen op familie en buren. Etten-Leur vindt dat de moeder bij haar dochter kon aankloppen. Die woonde dichtbij en had geen werk.

Te rigoreus
Het is niet voor het eerst sinds de invoering van de Wmo in 2015 dat een gemeente een zaak hierover verliest. In mei vorig jaar oordeelde de Centrale Raad van Beroep dat gemeenten verantwoordelijk blijven voor het schoonhouden van de huizen van hun hulpbehoevende inwoners. Veel gemeenten die te rigoureus hadden gesneden in de verstrekking van deze thuiszorg, moesten hun beleid aanpassen.
Staatssecretaris Van Rijn (Volksgezondheid) ziet hier streng op toe. Hij dwong in december de gemeente Katwijk haar beleid snel aan te passen. Katwijk had besloten alleen nog hulpbehoevende inwoners met een laag inkomen via de bijzondere bijstand de huishoudelijke hulp te vergoeden.

Katwijk is de eerste gemeente die hierover door het Rijk is aangeschreven, zegt een woordvoerder van staatssecretaris Van Rijn. 'Veel andere gemeenten hebben hun beleid al veranderd na de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep.'
Van Rijn bezuinigt 40 procent op huishoudelijke hulp. Ook voor andere vormen van maatschappelijke ondersteuning is flink minder geld. De rechter fluit gemeenten die hun beleid hierop afstemmen en de grenzen van de wet opzoeken geregeld terug, waardoor zij in een lastig parket geraken. Zij moeten de bezuinigingen uitvoeren die het Rijk oplegt.

Schatkist
Ook mantelzorg kan niet worden afgedwongen, zegt de rechter nu. De moeder in Etten-Leur heeft recht op een vergoeding van de gemeente voor zorg. Wethouder Jean Pierre Schouw (Algemeen Plaatselijk Belang) van Etten-Leur 'betreurt' deze uitspraak. Volgens hem heeft de gemeente juist wel in de geest van de wet gehandeld.

'We kijken eerst naar wat iemand zelf kan of met hulp van mensen om hem heen, zoals familie, kennissen, mantelzorgers, vrijwilligers en buren. Zo krijgen mensen alleen ondersteuning of zorg die écht nodig is. Want die is bedoeld voor mensen die het niet zelf kunnen regelen. Alleen op die manier blijft voor kwetsbare mensen de zorg toegankelijk en betaalbaar.'

Hoogleraar sociale zekerheid Gijsbert Vonk van de Rijksuniversiteit Groningen: 'De staatssecretaris let handig op de schatkist, staat aan de zijlijn, en zadelt de gemeenten op met het probleem de bezuinigingen op te lossen en toch de nodige zorg te bieden.'

De woordvoerder van Van Rijn vindt niet dat de staatssecretaris het vraagstuk hoe met minder geld zorg te bieden bij de gemeenten over de schutting heeft gegooid. 'De meeste gemeenten doen het netjes.'

Bron: Volkskrant

naar overzicht